Regiony winiarskie Węgier

Winiarskie Węgry kojarzą się nam zwykle bardzo sympatycznie, niezależnie od wieku konsumentów czy bieżących wydarzeń politycznych. Łączy nas wiele – od wspólnych królów po wspólną kiedyś granicę w ramach monarchii austro-węgierskiej. Z drugiej zaś strony Polacy odegrali zasadniczą rolę w kształtowaniu się najbardziej znanego z madziarskich win, czyli tokaju. Ale Węgry były też w ostatnich dekadach ery socjalistycznej jednym z głównych celów naszych wypraw turystycznych, co wielu jeszcze pamięta i wspomina. W tamtej epoce znad Dunaju docierała do Polski główna część win obecnych wówczas na naszych półkach sklepowych, wino węgierskie jako półprodukt bywało także „kruszcem do oszlifowania” w Piwnicach Win Importowanych.

Czasy się zmieniły, rzadziej nieco odwiedzamy Węgry, a tamtejszych win trafia dziś znacznie mniej do Polski. Są z reguły ciągle bardzo tanie, niewarte żadnej uwagi. Na szczęście bywają też dobre. Niestety: ciągle nie jesteśmy w stanie – przyzwyczajeni do nieco socjalistycznych zasad – uznać, że za te lepsze musimy dziś więcej zapłacić.

Co znajdziesz na temat Węgier w II tomie Wiedzy o winie:

  • Tokaj, Eger i kolejne regiony oraz podregiony,
  • aktualna klasyfikacja tokajów,
  • historia regionów winiarskich,
  • infografika,
  • fakty i ciekawostki

Kup przed wyczerpaniem nakładu w Butiku Winomana.

[…] Staramy się pokazać, jak wygląda węgierski rynek winiarski dziś, gdzie i czego szukać, i czego oczekiwać po winach z różnych regionów tego kraju. A także jaki wpływ wywarło ostatnie ćwierćwiecze na tamtejsze winiarstwo. Pragniemy też przełamać niektóre ze stereotypów utrwalonych w Polsce, zmienić optykę, którą większość z nas ciągle posługuje się, myśląc o węgierskich winach.

Wiedza o winie, tom II. Geografia wina: Stary Świat, Kraków 2018, s. 222.

kup książkę

Wprowadzenie

Gdyby nie wina, ten fragment Europy nie byłby zapewne głównym celem wypraw turystycznych. Być może nie dla Polaków, Austriaków czy Słowaków (mimo trudnej historii), ale już dla bardziej oddalonych nacji, nie jest wielką atrakcją. Rzecz jasna Budapeszt (i może jeszcze okolice Balatonu oraz kilka historycznych miast) zawsze pozostaną magnesem. Jednak geograficznie dzisiejsze Węgry, przy braku morza i gór, są dość monotonne i niemal w całości płaskie, co nie wabi turystów ani latem, ani – tym bardziej – zimą. Wystarczy porównać sąsiednią, górzystą i adriatycką Chorwację, by zrozumieć węgierską turystyczną specyfikę, co też bardzo wyraźnie dostrzegają polscy wczasowicze.

Rzecz jasna większość z nas wie, iż nie zawsze tak było. Niegdysiejsze Królestwo Węgier opierało się z jednej strony o Tatry (czyli Górne Węgry, a więc dzisiejszą Słowację), a z drugiej – o Adriatyk, od strony Chorwacji, nie wspominając już o rumuńskich Karpatach. Węgry były też częścią największego kiedyś imperium w Europie: Austro-Węgier. Jednak zostawmy te bolesne często jeszcze i dziś dywagacje historykom, choć absolutnie warto sięgnąć po ich książki.

Winiarsko jednak – a to nas tu interesuje najbardziej – Węgry są mocnym fundamentem Europy. Trudno sobie dziś wyobrazić winiarską mapę tego kontynentu bez Węgier. Od tokaju zaczynamy niemal każdą naukę o najbardziej klasycznych winach słodkich – to największa wizytówka Węgier i jedno z najlepszych win na świecie w tej klasie.

Winnice Węgier zajmują dziś powierzchnię około 100 tysięcy hektarów, co daje im jednoprocentowy udział w ogólnoświatowym areale tego dobra. Jest to jednak całkiem sporo jak na niespełna dziesięciomilionowy naród. Mieszkańcy kraju wypijają około 25 litrów swego wina per capita, z grubsza tyle co Rumuni, Niemcy czy Australijczycy, czyli jest to stan średniozaawansowany w porównaniu z krajami południowej Europy. Jednak w przypadku Węgrów to całkiem sporo, zaś wino w ich kulturze i kuchni odgrywa ważką rolę. To dość ważna uwaga, bowiem Madziarzy przed przybyciem z Azji na swe dzisiejsze siedziby, zajęte dużo wcześniej przez Słowian, byli ludem pasterskim, często przemieszczającym się. Byli wędrowcami, więc wina nie znali, zaś do tak dalekiej podróży (co zajęło im sporo czasu) zmusiło ich postępujące jałowienie stepu.

Węgry są także wielkim eksporterem wina. Znamy je świetnie w Polsce od wieków. Jednak przez ostatnie ćwierćwiecze nasz odbiór tych win uległ oczywistej zmianie. Win węgierskich jest dziś u nas znacznie mniej, a w dodatku wśród tych obecnych na naszych półkach widać spore widełki jakościowe. Wiele jest wyrobów tanich, z niskiej półki supermarketowej, dziwnych kadarek i olaszrizligów. Jest także ściśle limitowana liczba win świetnych, ale znacznie droższych, które podbijają międzynarodowe rynki. Brakuje porządnych win środka.

Klasyfikacja win węgierskich

Tradycyjna klasyfikacja win węgierskich, podobnie jak innych krajów monarchii austro-węgierskiej, oparta była na systemie podobnym do tego stosowanego w Austrii i w Niemczech. Dlatego najbardziej charakterystycznym jego wyznacznikiem jest tu odmianowość (uwidoczniona na etykiecie, choć w towarzystwie apelacji lub nazwy regionu) oraz dojrzałość owoców podczas zbiorów. Dziś, choć system ten wielokrotnie zmieniano i modernizowano, dalej nosi germańskie znamiona – przewaga win szczepowych jest zdecydowana i ogromna. Nawet jeśli wino jest kupażem, producenci starają się podać na etykiecie nazwy odmian, które wchodzą w jego skład.

Jednak Węgry mają także kilka tradycyjnych win kupażowanych, choć wyrób tych ostatnich nierzadko sięga raptem czasów po II wojnie światowej, czyli ery socjalizmu (lub przy najmniej wtedy się rozwinęła czy ugruntowała). Chodzi tu głównie o wina typu egri bikavér, szekszárdi bikavér i tokaj.

W 2009 roku po raz kolejny „przemeblowano” system klasyfikacyjny, co na Węgrzech zdarza się stosunkowo często. W każdym razie w tej chwili wygląda on tak, jak podajemy niżej.

Główny podział – jak we wszystkich krajach Unii Europejskiej – przebiega między winami jakościowymi (z apelacją) oraz winami regionalnymi i stołowymi. Na węgierskich etykietach z reguły określenia te się nie pojawiają, ale ponieważ granice i nazwy obszarów dla win posiadających apelację (PDO, Protected Designation of Origin) oraz regionalnych (PGI, Protected Geographical Indication) są odmienne, więc pomylić się nie sposób – wystarczy wszystkich nazw nauczyć się na pamięć (sic!). Nazwa okręgu na etykiecie oznacza wino jakościowe (z apelacją), zaś nazwa regionu – wino regionalne.

W wypadku win jakościowych zatem nazwy regionów mają drugorzędne znacznie i nie pojawiają się na etykiecie, choć nie jest to zabronione i można je wstawić w formie opisowej (np. na kontretykiecie). Wyjątkiem są przypadki, kiedy nazwy regionów i okręgów są identyczne (Eger, Tokaj, Sopron).

Dla precyzji podajemy odpowiednie określenia węgierskie:

  • Földrajzi jelzés nélkül (FN) – „bez oznaczeń geograficznych”, to wina stołowe, dosłownie „bez wskazanego geograficznego regionu pochodzenia”. Wcześniej tę kategorię określano terminem „Asztali bor”, czyli wino stołowe, i tak pozostało w codziennym ustnym przekazie. Ta kategoria obejmuje także wina stołowe sprowadzane na Węgry z krajów UE i tutaj rozlewane bądź kupażowane z miejscowymi winami tej samej klasy.
  • Oltalom alatt álló földrajzi jelzés (OFJ) – „chronione oznaczenie geograficzne”, to wina regionalne. Zwykle obszar, na którym są produkowane, pokrywa dwa lub więcej obszarów wyróżnionych apelacjami (okręgów), jednak ich nazwy nie mogą się pojawić na etykiecie. Wyjątkami są regiony Balaton i Duna, których nazwy brzmią identycznie dla win regionalnych i jakościowych. Dlatego tamtejsi producenci win jakościowych unikają stosowania nazw okręgów, by nie pomylić jednych z drugimi. W języku mówionym najczęściej używa się starego określenia „Tájbor” – wino regionalne.
    Dziś wina klasy OFJ można wytwarzać w ośmiu wytyczonych ponownie w 2009 roku dużych regionach. Są to: Balaton, Balatonmelléki, Duna, Dunántúl, Duna-Tisza közi, Felső-Magyarország, Pannon i Zemplén.
  • Oltalom alatt álló eredetmegjelölés (OEM) – „chroniona nazwa pochodzenia” wina jakościowe. Niekiedy (opcjonalnie) pojawia się określenie „Védett eredetű bor” (wino z kontrolowaną nazwą pochodzenia). Jeśli wino jest odmianowe, najczęściej do nazwy należy dodać końcówkę „i”, by stworzyć formę przymiotnikową, np. egri kadarka (kadarka egerska, kadarka z Egeru), tokaji furmit (furmit z Tokaju), tokaji bor (wino tokajskie) czy kunsági hárslevelű (hárslevelű z Kunság) itp.

Już wewnątrz swojej apelacji własne regulacje posiada Tokaj.

Oprócz powyższej klasyfikacji istnieje jeszcze kilka innych tradycyjnych apelacji. Według wielu obserwatorów jest to nieco nielogiczne i wynika z nacisku lokalnych lobbystów. Niemniej te wina istnieją, i są to:

  • Debrői Hárslevelű – w regionie i okręgu Eger dla białych win z odmiany hárslevelű produkowanych w podokręgu Debrő.
  • Izsáki Arany Sárfehér – w okręgu Kunság, dla białych win z odmiany arany sárfehér (rzadka biała odmiana, zwana też „białą kadarką” z uwagi na przypuszczalne pokrewieństwo z kadarką czerwoną), wyrabianych z okolicach miasta Izsák.
  • Káli – w okręgu Balaton-felvidék. Apelacja dzieli się typologicznie na trzy grupy win: káli, káli királyi, káli királyi főbor, z których wszystkie mogą być winami białymi, czerwonymi lub klaretami (z wyjątkiem káli királyi főbor, które jest zawsze klaretem, gdzie tradycyjny termin „főbor” oznacza wina z pogranicza obu kolorów). Są to wina odmianowe lub kupażowane. Białe wina robi się głównie z odmian: chardonnay, pinot gris, budai, zeus i zenit, zaś czerwone i klarety ze szczepów: syrah, merlot, pinot noir, cabernet sauvignon, kékfrankos, kékoportó, zweigelt, cabernet franc i kadarka.
  • Monor – dla win produkowanych w powiecie Monor (komitat Peszt) w okręgu Kunság, leżącym na południowy wschód od Budapesztu. Monor jest jednym z najbardziej znanych miasteczek winiarskich, ze starymi uliczkami pełnymi piwnic.
  • Soltvadkerti Ezerjó – dla tradycyjnych białych win z odmiany ezerjó produkowanych w okolicach miasta Soltvadkert w okręgu Kunság.
  • Somlói – tradycyjna nazwa używana dla win z okręgu Nagy-Somló (zamiast nagy-somlói).
  • Tihany – dla czerwonych i różowych win produkowanych w „białym” okręgu Balatonfüred-Csopak z odmian: syrah, cabernet sauvignon, merlot, pinot noir, cabernet franc, zweigelt, kékfrankos i kékoportó.

Węgierskie odmiany winorośli

Nie sposób pomieścić na kilku stronach bogactwa węgierskich odmian lokalnych, nie mówiąc już o opisaniu używanych tu internacjonałów. Poniżej skupiamy się zatem na najciekawszych i (zwykle) najpowszechniejszych ze szczepów charakterystycznych dla tego kraju.

Białe

  • Cserszegi fűszeres. Biała (dokładnie: szara) współczesna krzyżówka odmian irsai olivér i czerwonego traminera (piros tramini), wyhodowana w 1960 roku przez Károly Bakonyiego w doświadczalnej winnicy w okolicach Keszthely. Swą nazwę zawdzięcza leżącej w pobliżu wiosce Cserszegtomajon oraz określeniu „fűszeres” – „korzenny”. Na Węgrzech coraz bardziej ceniona z uwagi na traminerowy zapach i bardzo harmonijną kwasowość. Podbój innych krajów jest jednak hamowany m.in. przez trudną do wymówienia nazwę, a do tej pory nie powstały jej synonimy. Z uwagi na świetną kwasowość, dobrze udają się z niej wina półwytrawne, a jeszcze lepiej musujące. Występuje w okręgach: Csongrád, Hajós-Baja, Kunság, Etyek-Buda, Balaton-felvidék i Zala.
  • Ezerjó. Odmiana białych winogron, ciągle jedna z popularniejszych w tym kraju, choć obszar jej upraw od wielu lat się zmniejsza. Łatwy w uprawie szczep, jeden z tych, które odbudowały naddunajskie winnice po filokserze. Daje lekkie, przyjemne wina do szybkiej konsumpcji, często także słodkie. Ezerjó to po węgiersku „tysiąc dobrodziejstw”. Najwięcej upraw występuje w okręgu Mór.
  • Furmint, zob. tom I, s. 226.
  • Hárslevelű. Środkowoeuropejska odmiana białych winogron uprawiana głównie w okręgu i regionie Tokaj (także po stronie słowackiej, gdzie jest znana jako lipovina). Jest używana przeważnie do wyrobu win słodkich, w tym przede wszystkim tokajskich. Hárslevelü oznacza po węgiersku „o liściach lipy”, „lipolistna”. Odmiana prawdopodobnie tokajskiego pochodzenia (jednym z jej rodziców był furmint), od co najmniej 200 lat jest obok furminta głównym składnikiem tamtejszych win. Dzisiaj zajmuje około 30 procent powierzchni winnic regionu. Odznacza się żywotnością i wysoką plennością, ale – przez dużą wrażliwość na choroby – nie jest odmianą łatwą w uprawie. Z kolei grube skórki nie są tak podatne na Botrytis jak jagody furminta. Wymaga gleb zasobnych wodę i najlepiej czuje się na urodzajnych lessach. Rodzi charakterystyczne, długie do 35 centymetrów luźne kiście. Uprawiana także w niewielkich ilościach w Austrii, Czechach, Słowacji, Rumunii czy Francji oraz próbnie na innych kontynentach, np. w RPA.
  • Irsai olivér. Odmiana białych winogron uprawiana w środkowych Węgrzech, skąd pochodzi, oraz na Słowacji, w Czechach i Mołdawii. Wychodowana przez Pála Kocsisa w Kecskemécie, jest pochodzącą z roku 1930 krzyżówką stołowej odmiany pozsonyi fehér (bratysławska biała) i csabagyöngye (perła Csaby). W założeniu miała być także odmianą stołową, ale coraz częściej jest wykorzystywana do wyrobu wina. Jest bardzo odporna i dojrzewa wcześnie jak na tę część Europy, bo już we wrześniu. Daje wina o dość mocnym aromacie owoców tropikalnych i odcieniu muskatu (stąd jej druga nazwa olivér muskotály). Jej wadą jest niska kwasowość win, dlatego najczęściej pija się je młode lub używa do kupażowania z cięższymi oraz bardziej kwasowymi. Na Węgrzech jest uprawiana na powierzchni około tysiąca hektarów i najczęściej spotkać ją można w okręgach: Pannonhalma, Balatonboglár, Mátra i Neszmély. Co ciekawe, są próby jej uprawy w Japonii, Indiach i Australii.
  • Juhfark. Biała odmiana, uprawiana już niemal wyłącznie w okręgu Somló. Słabo odporna na przymrozki i szkodniki. Daje wina o sporej zawartości kwasów, które nadają się do dłuższego dojrzewania. Często mieszana z innymi odmianami. Niemal wymierająca – trzeba się śpieszyć z degustacją. Nazwa „juhfark” oznacza po węgiersku „ogon owcy”, co odnosi się do kształtu kiści. Spotykana także w Rumunii pod nazwą „coada oii”, co również oznacza „ogon owcy”.
  • Királyleányka (fetească regală). Rumuńska odmiana białych winogron, uprawianych głównie w środkowej Europie, a zwłaszcza w Rumunii, gdzie jest najpopularniejszym białym szczepem. Krzyżówka szczepów grasă de cotnari i fetească albă. Przeważnie daje lekkie wina o dobrej kwasowości.
  • Leányka. Bardzo rozpowszechniona biała odmiana uprawiana głównie w regionach Mátra i Eger (okręg Bükk) oraz Észak-dunántúl (okręg Mór). Pochodzi prawdopodobnie z rumuńskiej Mołdawii, ale w największej ilości występuje w samej Rumunii (w obu jako fetească albă). Dojrzewa dość wcześnie, wcześniej niż pokrewna fetească regală. Daje aromatyczne wina o delikatnym zapachu muskatowo-brzoskwiniowym i niezbyt dużej zawartości kwasów. Dobrze nadaje się do wyrobu win musujących.
  • Kéknyelű. Bardzo stara odmiana białych winogron, dziś w defensywie – jej areał ocenia się raptem na 40 hektarów. Jeszcze w czasach powojennych była stosunkowo popularna, ale stopniowo przegrywała z centralnymi nakazami sadzenia bardziej wydajnych szczepów. Węgierski przedrostek „kék” – „niebieski”, wyjątkowo nie odnosi się tutaj do barwy jagód, ale do niebieskich szypułek, charakteryzujących ten szczep. Dziś spotykana niemal wyłącznie nad Balatonem (w okręgu Badacsony). Bardzo trudna w uprawie, mało odporna na zagrożenia, o dużym wigorze, ale niskiej wydajności – jednak może dawać wina najwyższej jakości. Największą ciekawostką tego szczepu jest to, iż w przeciwieństwie do niemal wszystkich odmian z gatunku Vitis vinifera nie jest hermafrodytą, ale posiada krzewy żeńskie i męskie. Winogrodnicy od najdawniejszych czasów sadzili więc oba rodzaje krzewów naprzemiennie. Ale nawet takie postępowanie nie zapewniało sukcesu zapylenia – stąd właśnie bierze się odwrót od tej odmiany. Przez wiele lat uważano, że jest ona spokrewniona z włoskim picolitem (podobnie trudna w uprawie i dająca podobne, często słodkie wina), ale badania genetyczne to wykluczyły.
  • Kövérszőlő. Przed filokserą jedna z ważniejszych odmian tokajskich, dziś wykorzystywana już w Tokaju sporadycznie, raczej jako pozostałość starych czasów niż przedmiot celowych nasadzeń. Pochodzi z Transylwanii i północnej części rumuńskiej Mołdawii. Stanowi podstawę do wyrobu wspaniałych win botrytyzowanych – cotnari. W okręgu Cotnari krążyły legendy o tym, że ich wino od wieków było wytwarzane z odmian tokajskich. Kiedy stało się jasne, że kövérszőlő to w istocie grasă de cotnari, nabrały one realnego znaczenia.
  • Zenit. Biała odmiana praktycznie nieznana poza Węgrami. Stworzona tam w roku 1951 jako krzyżówka odmian bouvier i ezerjó. Dojrzewa wcześnie i daje dość aromatyczne wina o owocowym zapachu i dobrej kwasowości.
  • Zefir. Biała odmiana wyhodowana w roku 1983, krzyżówka leányki i hárslevelű. Dojrzewa wcześnie i daje dość aromatyczne wina o delikatnie korzennym zapachu.
  • Zéta (oremus). Otrzymana pół wieku temu biała krzyżówka węgierskiego furminta ze środkowoeuropejskim szczepem bouvier, w 1991 roku została autoryzowana do produkcji win tokajskich. Dojrzewa już we wrześniu, sześć tygodni wcześniej niż furmint, a owoce gromadzą dużo cukru i łatwo ulegają botrytyzacji. Może też być uprawiana w miejscach, gdzie inne tokajskie szczepy raczej nie dojrzeją. Dzięki temu zdobyła sobie pewną popularność i obsadzono nią kilka procent winnic Tokaju. Nie dorównuje klasą sławnemu rodzicowi, furmintowi, daje wina zdecydowanie mniej charakterne i nie najlepiej dojrzewające. Pozostaje więc źródłem stosunkowo tanich jagód aszú, które wnoszą do wina niewiele poza podniesieniem liczby puttonów. Dla wielu winomanów znana głównie z tego, że w 1999 roku zmieniono jej oryginalną nazwę „oremus” na „zéta” z uwagi na konflikt ze słynną wytwórnią Oremus.

Czerwone

  • Kadarka. Odmiana czerwonych winogron uprawiana w głównie w Europie Środkowej i na Bałkanach. Jej pochodzenie nie jest jasne – być może wywodzi się z pogranicza kosowsko-czarnogórskiego z okolic jeziora Skutari, gdzie była znana pod nazwą „skadarsko”. Jej drugą i właściwą ojczyzną są jednak Węgry, gdzie trafiła w średniowieczu wraz z uciekającymi przed najazdem tureckim Serbami. Uprawiana w sposób ekstensywny daje bardzo przeciętne wina, ale przy ograniczeniu zbiorów – co dzieje się coraz częściej – wina te stają się godne szacunku, taniczne, ekstraktywne, nadające się do dojrzewania w beczkach. Jest drugą pod względem areału upraw odmianą na Węgrzech, a także ważnym składnikiem byczej krwi, zarówno w wersji egerskiej, jak szekszárdzkiej. Nie była ulubioną odmianą komunistów, którzy omal jej nie wyplenili z obu kupaży, ale dziś wraca w chwale. W Bułgarii nosi nazwę gamza.
  • Kékfrankos, zob. blaufränkisch, tom I, s. 235 lub ABC Wina.
  • Kékoportó. Znane także jako portugieser. To węgierska nazwa austriackiej odmiany o niejasnej proweniencji – kiedyś nie znajdowano jej rodzinnych związków z Portugalią, dziś się one potwierdziły. Sprowadził ją do Austrii z Portugalii w 1772 roku hrabia Johann von Fries w celu obsadzenia swoich winnic w Bad Vöslau, niedaleko Wiednia. Niemniej nie zmienia to faktu, iż w Portugalii pozostaje nieznana – nie udało się odszukać nawet jej krewnych. Odegrała jednak (i odgrywa) dość ważką rolę w Austrii, na Węgrzech, w Niemczech, Chorwacji, Czechach i Słowacji. Jest bardzo wydajna, daje lekkie, delikatne, jasno zabarwione, owocowe wina, o niskiej kwasowości i zawartości alkoholu. Dojrzewają one bardzo szybko i najlepiej nadają się do konsumpcji, kiedy są młode.
  • Menoire. Czerwona odmiana węgierska, wokół której więcej jest zamieszania, niż na to faktycznie zasługuje. Godna raczej wspominek historycznych, bowiem dziś jest tylko szczepem dopuszczonym do produkcji wina egri bikavér (na papierze), w wersji odmianowej pojawia się sporadycznie (również w Egerze). W winiarstwie węgierskim występowała pod nazwą „kékmédoc” lub „médok”, a kiedy Unia Europejska tego zakazała, przyjęto nazwę „menoir” (od médok i noir). Niektórzy twierdzą, iż jest to merlot, jednak nie jest to udowodnione. Raczej nie nadaje się do starzenia.
  • Olaszrizling, zob. welschriesling, tom I, s. 225 lub ABC Wina.

Artykuły na temat wybranego regionu


Warning: Missing argument 2 for shortcode_atts(), called in /home/czaswina/domains/czaswina.pl/public_html/wp-content/themes/montowniastron-pl/functions.php on line 641 and defined in /home/czaswina/domains/czaswina.pl/public_html/wp-includes/shortcodes.php on line 571

Warning: Missing argument 2 for shortcode_atts(), called in /home/czaswina/domains/czaswina.pl/public_html/wp-content/themes/montowniastron-pl/functions.php on line 701 and defined in /home/czaswina/domains/czaswina.pl/public_html/wp-includes/shortcodes.php on line 571

Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/czaswina/domains/czaswina.pl/public_html/wp-includes/shortcodes.php on line 574

E-WYDANIE

Zamów e-wydanie miesięcznika Czas Wina

Czytaj na telefonie i tablecie


Warning: Missing argument 2 for shortcode_atts(), called in /home/czaswina/domains/czaswina.pl/public_html/wp-content/themes/montowniastron-pl/functions.php on line 811 and defined in /home/czaswina/domains/czaswina.pl/public_html/wp-includes/shortcodes.php on line 571

Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/czaswina/domains/czaswina.pl/public_html/wp-includes/shortcodes.php on line 574

Prenumerata

Zamów prenumeratę miesięcznika Czas Wina

Zawsze prosto do twojej skrzynki pocztowej

Newsletter

Strona zawiera informacje handlowe dotyczące napojów alkoholowych i przeznaczona jest dla osób pełnoletnich.

Czy akceptujesz te warunki i masz ukończone 18 lat ?