Historia kobiet w świecie wina bywała brutalna, a niekiedy nawet tragiczna. I to nie tylko w czasach antyku czy średniowiecza. Wystarczy wspomnieć, że w Australii kobiety nie mogły sędziować w konkursach winiarskich aż do 1983 roku.
Zaś kilka znanych przykładów wielkich kobiecych postaci światowego winiarstwa niczego w tej kwestii nie zmienia – ogromna ich część „weszła do branży” tylko dlatego, że akurat zabrakło w niej odpowiedniego mężczyzny.
W starożytnym Rzymie – przynajmniej do 194 roku p.Ch. – kobiety nie mogły podawać wina. Te przyłapane na jego popijaniu mogły zostać skazane na śmierć. Picie wina przez kobietę było także w rzymskim prawodawstwie bezpośrednią podstawą do rozwodu. W starożytnej Grecji kobiety pijące winonapój uzyskiwany na drodze całkowitej lub częściowej fer... (...) nierozcieńczone uważane były za barbarzyńców. Słowo „sympozjum” czy „convivium”, dziś kojarzące nam się ze spotkaniem naukowym, wywodzi się z elitarnych męskich uczt, podczas których podejmowano filozoficzne i polityczne rozmowy – kobiety mogły podczas nich jedynie donosić wino, tańczyć lub grać na instrumentach. Warto także pamiętać, że posiadające długą historię bractwa winiarskie dopiero w ostatnich dekadach otworzyły się na kobiety. Jurade of Saint Emillion – 800 lat tradycji – pierwszą kobietę przyjął do swojego grona w… 2000 roku.
Wdowy i dziedziczki fortun
Kobiety, które w XIX i XX wieku zasłynęły w świecie wina, osiągały swój status na różne sposoby, najczęściej jednak nie z własnego wyboru. Były to przede wszystkim wdowy – Madame Clicquot, Mary Penfold, Donna Ferreira, siostry, których bracia nie interesowali się produkcją wina lub w inny sposób ustąpili im miejsca – Sylvie Spielmann, Anne-Claude Leflaive bądź jedynaczki (dziedziczki fortun) jak Corinne Mentzelopoulos, baronowa Philippine de Rothschild czy Lalou Bize-Leroy. Odstępstwem od reguły były enolożki, które otrzymały od ojca pozwolenie rozpoczęcia studiów enologicznych, tak jak Heidi Schröck.
Madame Clicquot née Ponsardin zrewolucjonizowała produkcję szampana w XIX wieku. Gdy w wieku 27 lat owdowiała, jej teść postanowił sprzedać dom szampański Clicquot. Nicole zdołała go jednak przekonać, że sama poprowadzi firmę. Wsławiła się, jak wiadomo, stworzeniem procesu remuage(fr.) termin uzywany przy produkcji szampana.Określa czynno... (...), wykreowaniem marki oraz rozwojem sprzedaży szampana na rynkach międzynarodowych przy współpracy Louisa Bohne (szczególnie w Rosji).
Madame Pommery z kolei owdowiała w wieku 39 lat. Zasłużyła się dla Szampanii dzięki wprowadzeniu i spopularyzowaniu stylu brut(fr.) bardzo wytrawne.Określenie stosowane wyłącznie do w... (...) oraz rozwinięciu eksportu szczególnie na rynek brytyjski. Córkom pozostawiła udziały w firmie, jednak bez możliwości kierowania nią.
„Królowa Victoria doliny Douro” to przydomek Donny Antonii Ferreiry. Została wdową w wieku 33 lat. Za zgodą ojca zaczęła prowadzić firmę, a po jego śmierci przejęła w niej udziały. Kupowała ziemię, rozwijała wytwórnię, w dniu śmierci była najbogatszą kobietą w Portugalii, a jej firma posiadała największy areał upraw w Douro. Nie zawsze jednak wiodło się jej tak dobrze – musiała uciekać z kraju prześladowana przez rząd, gdyż nie zgadzała się na zaaranżowane małżeństwo córki.
Kobiece stowarzyszenia II połowy XX wieku
May-Eliane de Lencquesaing, właścicielka Pichon Lalande, stworzyła Bordelaise(fr.) bordoski, typ jednej z najbardziej rozpowszechnionych ... (...) network po powrocie z USA, gdy żadne z męskich stowarzyszeń nie chciało przyjąć jej do swojego grona. Sukcesem jej stowarzyszenia było otwarcie rynku kalifornijskiego na wina z Bordeaux. Kobiety dostrzegły, że networking to jedna z podstaw marketingu i rozwoju sprzedaży w dzisiejszych czasach.
Podstawą do założenia włoskiego stowarzyszenia Le Donne del Vino stały się osobiste doświadczenia kilku kobiet. Albiera Antinori nie dostała pozwolenia od swego ojca Piero Antinoriego na rozpoczęcie studiów*. Elisabetta Foradori zwróciła się do spółdzielni z prośbą o wypożyczenie tanków, jednak odmówiono jej, tłumacząc, że spółdzielnia nie pomaga kobietom. Teresa Severini z winnicy Lungarottijedna z najbardziej znanych i wpływowych dziś włoskich ... (...) została skreślona z listy Académie Internationale du Vin w 1990 roku, gdyż z powodu ciąży nie mogła uczestniczyć po raz trzeci z rzędu w jej spotkaniu. Stowarzyszenie powstało w 1988 roku dzięki dwóm enolożkom Elisabetcie Tognana i Wandzie Gradnik. Obecnie posiada ponad 500 członkiń, wśród nich są enolożki, sommelierki, restauratorki i dziennikarki. Le Donne del Vino(wł.) wino.. to wzorzec dla wielu organizacji kobiecych w Europie.
Vinissima Frauen & Wein(niem.) wino.. e.V. to niemieckie stowarzyszenie powstałe w roku 1991. Aktualnie posiada ponad 400 członkiń i podobnie jak we Włoszech są to przedstawicielki branży winiarskiej. Stowarzyszenie funduje coroczną nagrodę dla najlepszej enolog młodego pokolenia w Niemczech oraz coroczną nagrodę dla najlepszej niemieckojęzycznej absolwentki Diploma WSET.
Stowarzyszenie Kobiety i Wino powstało w Krakowie w 2013 roku. Dzisiaj liczy 90 członkiń. Dwa główne cele to edukacja z wiedzy o winie oraz wspieranie przedsiębiorczości kobiet. Jego członkinie to w 70 procentach absolwentki kursów WSET oraz studiów i szkoleń z wiedzy o winie. 70 procent członkiń to również właścicielki małych i średnich przedsiębiorstw.
Współcześnie
Dziś coraz więcej kobiet znajduje swoje miejsce w branży winiarskiej, choć nadal nie jest to dla nich łatwa droga. Aktualnie tylko ok. 15 procent producentek wina stanowią kobiety. Wiele pań zajmuje się edukacją i marketingiem. Najsłynniejszą kobietą w świecie wina naszych czasów jest Brytyjka Jancis Robinson – krytyk winiarska, publicystka i edukatorka. W USA Leslie Sbrocco prowadzi program telewizyjny Check Please – jest ona również autorką książki Wine for Women: A Guide to Buying, Pairing and Sharing Wine. Romana Eschensperger MW wydała właśnie podobną książkę po niemiecku: Von wegen leicht und lieblich(aut., niem.) przyjemny, półsłodki. Zawartość cukru w w... (...): Das ultimative Weinbuch nur für Frauen. Zaś w brytyjskim Institute of Masters of Wine około 1/3 absolwentów to kobiety, choć w ciągu dwóch ostatnich lat więcej kobiet niż mężczyzn otrzymało ten wyjątkowo trudny do zdobycia tytuł.
*Piero Antinori, na całe szczęście, zmienił jednak zdanie. Dziś firmą Marchesi Antinori zarządzają m.in. trzy córki Antinoriego: Alessia, Allegra i właśnie Albiera. O tej części historii rodzinnej firmy można przeczytać w wywiadzie z Piero Antinorim – przyp. red.
