Cariñena… i wszystko jasne!

fot. ilustracyjna | Alexey Kharin / shutterstock
fot. ilustracyjna | Alexey Kharin / shutterstock

Cariñena, jedna z najpopularniejszych odmian winogron, nareszcie uzyskała prawo do swej… nazwy. Po latach bojów i masowych skargach kierowanych do najwyższych instancji, od początku listopada hiszpańscy winiarze mogą jej nazwę, lub jej synonimy, swobodnie umieszczać na etykietach.

Historia winiarstwa zna bardzo wiele nieporozumień związanych z używaniem różnych nazw w stosunku do tej samej odmiany winogron. Najczęściej jest to pokłosie historycznej dywersyfikacji nazw tego samego szczepu w różnych regionach jednego kraju czy też w państwach sąsiednich. Na przykład, przez długi czas każdy region w Hiszpanii używał odmiennej nazwy dla tempranillo, a winiarze sądzili, że są to różne szczepy. Podobnie było z włoskim sangioveseSangiovese to najważniejszą czerwoną odmianą Włoch. Upr.... Dopiero badania ostatnich dekad udowodniły, iż mamy do czynienia z tą samą odmianą.

Sytuacja przedstawiała się znacznie gorzej w przypadku, kiedy w międzyczasie nazwa odmiany z różnych powodów stałą się jednocześnie częścią apelacji, jak choćby w przypadku włoskiego prosecco(wino) – zbiorcza nazwa białych win, głównie włoskich ... czy omawianej tu hiszpańskiej odmiany cariñena. Podobnie jak w przypadku tempranillo, ten hiszpański szczep mógł się poszczycić ogromną liczbą lokalnych nazw, czasami zupełnie do siebie nieprzystających. Były to zatem choćby: cariñena, carinyena, caranyana, mollard, mazuelo czy samsó, a do tego dochodziły nazwy zagraniczne, w tym francuska carignanfrancuska odmiana czerwonych winogron uprawianych głównie ... (...), włoskie carignane czy też bovale (z różnymi regionalnymi przymiotnikami).

Cariñena wywodzi się z północno-wschodniej Hiszpanii, ale dziś jest tam uprawiana zaledwie na powierzchni sześciu tysięcy hektarów, za to niemal połowa z nich przypada na Katalonię, gdzie powszechnie używa się nazwy „carinyena”. Do tej pory prawo w całej Hiszpanii obligowało winiarzy do umieszczania na etykietach nazwy mazuelo lub samsó. Nie wolno było zaś używać najpopularniejszego określenia, czyli „cariñena”, bowiem w sąsiedniej AragoniiRegion winiarski w północno-wschodniej Hiszpanii, zajmuj... istnieje apelacjakontrolowana nazwa pochodzenia.. Cariñena, w ramach której wykorzystuje się różne odmiany winogron, w tym… też cariñenę.

Całą tę chorą sytuację podsumował szef katalońskiej apelacji DOQ Priorat Sal·lustià Álvarez: „Kiedy kupujemy sadzonki, sprzedają nam carinyenę, kiedy je sadzimy i pielęgnujemy, do dziennika upraw wpisujemy »carinyena« i w dalszej papierkowej robocie cały czas mamy do czynienia z carinyeną. Dopiero gdy przychodzi do etykietowania butelek, musimy zapomnieć o tej nazwie.”

Jedynym wyjściem było używanie francuskiej nazwy „carignan”, która weszła do języka międzynarodowego, głównie z powodu rozpowszechnienia tej odmiany w Langwedocji. Ale dla Hiszpanów nie było to wyjście zbyt eleganckie, bowiem akurat we Francji carignan nie jest kojarzona z winami wyższej jakości. W końcu tych nieporozumień nagromadziło się tyle, iż do akcji musiał wkroczyć hiszpański sąd, który z końcem roku zezwolił na używanie wszystkich dostępnych nazw.

Hiszpanów i Katalończyków ogarnęła euforia.