Niegdyś jedno z najpotężniejszych państw świata, niekwestionowane imperium kolonialne, numer jeden globalnego handlu. W czasach drugiej wojny światowej Portugalia stanowiła wrota do wolności dla tysięcy uchodźców uciekających przed nazistami.
A jaka jest dzisiaj? Co kryje się za sztampowym wizerunkiem złożonym z fado, azulejos, porto i saudade? Jak wyglądają jej relacje z jedynym, olbrzymim sąsiadem, który na przestrzeni dziejów albo „próbował zepchnąć ją do oceanu, albo wchłonąć”, jak twierdzi wielu, szczególnie starszego pokolenia, Portugalczyków? Co ukształtowało współczesny portugalski naród? Jaki wpływ na jego obecny charakter miała epoka kolonialna, czasy dyktatury Salazara czy Rewolucja Goździków? Skąd wzięła się tytułowa samotność Portugalczyka? Choć nie sposób odpowiedzieć jednoznacznie na te pytania, za sprawą swej poruszającej książki, będącej wynikiem dziesiątek przeprowadzonych rozmów, Iza Klementowska pomaga zgłębić tajniki portugalskiej duszy. Portugalia w jej reportażach jawi się jako wielowymiarowy konglomerat, którego składowe, pozornie do siebie niepasujące, jakoś jednak razem funkcjonują. Z wyczuciem kreśli obraz narodu „pozbieranego na nowo z różnych części świata, ale przez to wyjątkowego”. Jak twierdzi przybyły z Pakistanu jeden z rozmówców Klementowskiej „to ostatnie miejsce na ziemi, na którym wszyscy mogą mieszkać obok siebie w zgodzie”. Ta piękna książka skłania do chwili zadumy nad losem niesamowitego kraju, z jednej strony rozpamiętującego imperialną świetność, z drugiej odważnie stawiającego czoła trudom współczesności. Jej lektura sprawi, że bardziej świadomi będziemy chłonąć otaczającą rzeczywistość nieśpiesznie eksplorując zaułki Alfamy, zajadając się smakowitym bacalhau czy sącząc porto w jednej z niezliczonych kafejek Porto czy Lizbony.
Samotność Portugalczyka
Iza Klementowska
Wydawnictwo Czarne, Warszawa 2014
Cena: 39,90 zł
