Trudno wśród rozlicznych szczepów Vitis vinifera(łac.) winorośl winorodna; nazwa botaniczna: Vitis vinifer... (...) znaleźć bardziej kapryśny i sprawiający więcej kłopotów przykład… Niejednemu winiarzowi zarówno jego uprawa, jak i późniejsza winifikacjatermin używany na określenie wszystkich etapów produkcji ... (...) skutecznie spędzały sen z powiek.
A jednocześnie nie sposób sobie wyobrazić bez niego winiarski świat – tak wielkie i wspaniałe są wina tworzone przez tych, którym dał się okiełznać.
Mówimy Burgundia – myślimy pinot noirPinot noir należy do wielkiej rodziny rodziny pinotów i&nb..., tak silne są jego konotacje z tym jednym z najważniejszych regionów winiarskich świata. Będąc rdzennym szczepem Burgundii, czuje się doskonale w tamtejszym stosunkowo chłodnym klimacie. Relacje zachodzące między pinot noir i jego macierzystym regionem można określić mianem symbiozy, bowiem to on rozsławił w świecie Burgundię i vice versa. Stamtąd też – praktycznie od zawsze – pochodziły najwspanialsze przykłady powstałych z niego win. A zrobić z pinot noir dobre winonapój uzyskiwany na drodze całkowitej lub częściowej fer... (...) doprawdy nie jest łatwo.
Wysoce wymagający
Nie jest żadną tajemnicą, że obcowanie z jednostkami wymagającymi, a jednocześnie delikatnymi, często okazuje się nader kłopotliwe i wielu z nas po prostu przerasta. Doskonałym przykładem potwierdzającym tę tezę w dziedzinie uprawy winorośli jest przypadek pinot noir. Zgodzi się z nią również wielu winiarzy, którzy próbowali się z pinotem zmierzyć, by potem – po podliczeniu strat – powrócić do łatwiejszych w uprawie (i winifkacji) gron. W winnicy bowiem szczep ten jest bardzo wrażliwy na światło, właściwości gleby, techniki przycinania krzewów, no i naturalnie na wiosenne przymrozki, które na obszarze, gdzie jest uprawiany, o względnie chłodnym, kontynentalnym klimacie, nie stanowią rzadkości. W winiarni zaś wykazuje wrażliwość na sposób przeprowadzania fermentacji oraz szczepy stosowanych drożdży. Cienka skórka pokrywająca jagody jest bardzo podatna na gnicie i inne choroby wywoływane przez grzyby. Tę skłonność do gnicia powoduje kształt gron – o niewielkich, przylegających do siebie jagodach, pomiędzy którymi podczas opadów gromadzi się woda. W przypadku żadnego innego szczepu jakość zbioru nie jest determinowana do tego stopnia wydajnością, jak ma to miejsce z pinot noir.
W Burgundii świetne wina można z niego otrzymać tylko wówczas, gdy z hektara otrzymuje się nie więcej niż 35 hl wina. Z tych powodów winoroślVitis vinifera.. ma opinię trudnej w uprawie i dlatego Andrérzadka odmiana czerwonych winogron uprawianych tylko w Czech... (...) Tchelistcheff – guru amerykańskiego winiarstwa – pozwolił sobie na stwierdzenie, że „Bóg stworzył cabernet sauvignonfrancuska, klasyczna, najbardziej rozpowszechniona i po..., podczas gdy diabeł – pinot noir”.
Niesamowita różnorodność
Diabelskiego pochodzenia czy nie, wina z pinot noir bez wątpienia należą do najpopularniejszych na świecie. Te najlepsze okazy z Burgundii doskonale się starzeją, rozwijając z wiekiem bogactwo aromatów i smaków, osiągając apogeum często w wieku 15 lub 20 lat od daty winobrania. Wspomniane okazy rzeczywiście są „im starsze, tym lepsze”. Ale nie zapominajmy, że maksyma ta dotyczy tylko najlepszych przykładów burgundzkiego winiarstwa. Wykreowanie wysokiej klasy pinot noir jest niezwykle trudne, a złośliwi twierdzą, że to szczep tworzący producentów wina, a nie odwrotnie.
Cechą charakterystyczną pinot noir jest nieprawdopodobna zdolność odzwierciedlania w powstałym z niego winie siedliska, dzięki czemu powstają bardzo odmienne wina w zależności od miejsca i sposobu uprawy krzewów. Ta niesamowita różnorodność bukietu, smaku oraz struktury czasami wprowadza spore zamieszanie wśród degustatorów.
Ogólnie rzecz ujmując, wina z pinot noir charakteryzują się czystymi aromatami przywodzącymi skojarzenia z wiśniami, malinami i porzeczkami oraz wyraźnymi nutami korzennymi. W ustach bogatebogate – termin degustacyjny na określenie wina, w który... (...), owocowe, o soczystych i aksamitnych taninach. Tradycyjne burgundy znane są z konkretnych, „stajennych” aromatów, ale zmieniająca się moda oraz uprawa nowych, łatwiejszych w obcowaniu w winnicy klonów zaowocowały winami o lżejszym, bardziej owocowym charakterze. Jednak najbardziej zwraca uwagę barwa pinotów – zdecydowanie jaśniejsza od głębokiej czerwieni czy purpury innych win czerwonych. Nie da się też ukryć, że cecha ta często rozczarowuje początkujących winomanów. Ale i w tej kwestii obserwujemy zmiany; nowe w stylu wina z Kalifornii czy Nowej Zelandii są bardziej ekstraktywne, owocowe i o zdecydowanie ciemniejszej, głębokiej barwie, bardziej charakterystycznej dla syrahfrancuska odmiana czerwonych winogron uprawianych głównie ... niż dla pinot właśnie.
Nie tylko Burgundia
Omawiając pinot noir, nie sposób pominąć jego udziału w tworzeniu najbardziej wyrafnowanych musujących win świata, czyli szampanów. Praktycznie od początku ten burgundzki arystokrata odpowiadał za renomę tamtejszych win. I tutaj niespodzianka; to właśnie Szampania, a nie Burgundia może poszczycić się największym areałem upraw pinot noir na świecie (około 12 tysięcy hektarów). Ponieważ słabo dojrzewa w szampańskich warunkach, posiada mało barwników i dzięki temu znakomicie sprawdza się jako źródło białych win bazowych. Wnosi do mieszanek strukturę, kwasowo-garbnikową pikanterię i – co najważniejsze – potencjał starzenia. Najbardziej długowieczne, trzymane wiele lat nad osadem szampany zazwyczaj zdominowane są właśnie przez pinot noir.
Obecnie szczep ten uprawiany jest w wielu zakątkach globu, nie tylko na Starym Kontynencie. Jego ekspansja w Nowym Świeciepopularne, zbiorcze określenie pozaeuropejskich państw win... zaczęła nabierać rozmachu we wczesnych latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Doskonale zaadaptował się w Chile, Stanach Zjednoczonych (Oregon), Australii, Nowej Zelandii, Afryce Południowej i Argentynie.
Powszechne zainteresowanie
Nie da się ukryć, że w 2004 i na początku 2005 roku pinot noir zyskał dodatkową popularność za sprawą filmu Bezdroża. Niewątpliwa admiracja, jaką darzył wina powstałe z pinot noir główny bohater Miles, udzieliła się też licznej publice, która podzieliła fascynację filmowego bohatera. Obojętny na wdzięki pinota nie pozostał również Robert Parker, który w swoim Parker’s Wine Buying Guide stwierdził: „W swoim najlepszym wydaniu pinot noir jest najbardziej złożonym, hedonistycznym i fascynującym czerwonym winem na świecie”. Niewątpliwie wina powstałe z tego szczepu mają coś w sobie. Coś, co przykuwa uwagę i wręcz każe ją na sobie koncentrować. Przez Joela Fleischmana („Vanity Fair”) opisywane jest jako najbardziej romantyczne ze wszystkich win, przez mistrzynię sommelierską Madelaine Triffon określane jako „seks w kieliszku”. Niewiele win może się poszczycić podobnym zainteresowaniem i komentarzami na swój temat…
Jednym z ostatnich triumfalnych osiągnięć pinot noir, tym razem w wydaniu nowozelandzkim, jest zdobycie w październiku 2007 roku tytułu championa win czerwonych podczas International Wine Challenge – największej degustacji w ciemno na świecie. Rocznik 2005 pinot noir będący dziełem Blair i Estelle Hunt został uznany za najlepsze wino świata. Zwycięstwo jest o tyle znamienne, że oto pierwszy raz winnica spoza Francji została uhonorowana przez „Decantera” główną nagrodą w kategorii pinot noir w cenie powyżej 10 funtów.
Jak widać, pinot noir nie bez powodu postrzegany jest jako jeden z najważniejszych, niemających sobie równych szczepów winorośli i przez wielu znawców tematu wymieniany jest jednym tchem obok caberneta sauvignon, syrah i merlota tworzących lub współtworzących najwspanialsze wina świata.
