Gorzelnia Strathisla była w ciężkich, powojennych tarapatach, kiedy zainteresował się nią kanadyjski koncern Seagram rodziny Bronfmanów. Seagramu już nie ma, w 2001 roku połknął go jeszcze większy gigant – francusko-międzynarodowy Pernod Ricard.
Ale Strathisla kwitnie w nowym rozdaniu. A dzięki niej wiele luksusowych whisky mieszanych, jak choćby słynna Chivas Regal.
Gorzelnia Strathisla została założona w 1786 roku nad rzeką Isla w małej miejscowości Keith, w hrabstwie Banff (Speyside). W tej samej miejscowości działają dziś jeszcze dwie inne znane gorzelnie. Jest uważana niemal powszechnie za najstarszą szkocką gorzelnię. Choć niektórzy w to wątpią, nikt nie potrafi wykazać w dokumentach, że jakaś inna gorzelnia jest starsza. Na korzyść Strathisla przemawia również i to, że w tym samym miejscu benedyktyni wytwarzali już w XIII wieku piwo o bardzo torfowym posmaku, a być może czynili pierwsze, nieśmiałe próby destylacyjne. Nie ma jednak wątpliwości, że Strathisla jest najstarszą czynną gorzelnią w całej Szkocji.
Firma kilkukrotnie zmieniała właścicieli, przynajmniej dwa razy strawił ją też pożar. Do jednego z nich doszło wskutek samozapłonu leżakujących destylatów, co pozbawiło na pewien czas wytwórnię całych zapasów. By odbudować swój autorytet, firma przez pewien czas wypuszczała na rynek trunki pod nazwą Strathisla-Glenlivet, bazując na słynnej nazwie „Glenlivet”. Gdy jednak nieco okrzepła, a pod bramą zaczęli się ustawiać odbiorcy po tutejsze destylaty, wróciła do właściwej nazwy „Strathisla” (dolina strumienia Isla).
W 1949 roku firma przeszła w ręce koncernu Seagram, a obecnie pracuje pod bezpośrednim nadzorem firmy The Chivas Regal (Pernod Ricard), której szkocka whisky mieszana w ogromnej mierze bazuje na tutejszej dwunastoletniej whisky słodowej.
Woda używana do produkcji whisky pochodzi z niezwykłej czystości źródła The Broomhill Spring (musującego źródła), którego zalety sprowadziły tu wspomnianych benedyktynów.
Zapach whisky jest bardzo złożony, słodkawy i kontemplacyjny. Na pierwszy „ogień” idą zapachy wanilii, wilgotnej dębiny, korzeni i suszonych owoców. Dalej „dopatrzeć” się możemy nawet zielonych jabłek, sherry i czekolady. W ustach jest gładka i miękka, cytrusowa i sprawia wrażenie lekko kwaskowej, świeżej, aksamitnej z bardzo długim posmakiem.
Whisky słynie z najsłabiej wyartykułowanych zapachów i posmaków torfowych. Ćwierć wieku próbowano to zmienić, wypuszczając specjalną serię bardzo torfowych destylatów, ale oburzyło to miłośników Strathisla, produkt się nie sprzedawał i wkrótce jego wytwarzanie zarzucono. Odbiorcy cenili lekkość trunku, jego dojrzałość i owocowość. Na tym kośćcu oparto Chivas Regal oraz wiele słynnych whisky mieszanych, jak choćby 100 Pipers czy jedną z najdroższych w tym segmencie – Royal Salute.
Gorzelnia regularnie butelkuje swój podstawowy malt – dwunastoletnią Strathisla –, w charakterystycznej kanciastej butelce. Cała reszta trafia w ręce negocjantów z wieloletnimi kontraktami (w tym lwia część do Gordon & MacPhail). Ci zaś butelkują whisky w wieku od ośmiu do około czterdziestu lat. Oczkiem w głowie koneserów są jak zwykle whisky rocznikowe. Najcenniejsze pochodzą z lat tużpowojennych, kiedy gorzelnia się odradzała, a niedobór jęczmienia sprawiał, że produkcja była bardzo limitowana.
Piękno wytwórni jest wprost ujmujące, a dwa pagodowe dachy suszarni słodu z wielkim kołem młyńskim pod nimi oraz kamiennymi zabudowaniami są miejscem pielgrzymek wszystkich, którzy wolny czas spędzają, krążąc między wytwórniami whisky. Gorzelnia od kilku lat posiada specjalne Visitig Centre i salę degustacyjną. Wstęp – pięć funtów, które można odliczyć od ceny dowolnej whisky kupionej w firmowym sklepiku.
Highland
To górzysty obszar w północno-wschodniej Szkocji, położony na północ od linii Greenlock-Dundee, znany z produkcji whisky słodowej i mieszanej. Produkowaną tu whisky słodową, uważaną za najlepszą, cechuje wytrawność, intensywny i mocny, ale subtelny aromat i smak.
Na terenie Highlandu wyróżnia się m.in. obszar Island – położony w zachodniej części regionu, Midland – w części środkowej oraz Speyside – leżący nad rzeką Spey w północno-wschodniej części rejonu. Tamtejsza whisky słodowa, przez swą delikatność i bardziej wyrównany, słodkawy smak jest uznawana za najlepszą na świecie. Whisky słodowa z Highlandu, a zwłaszcza z obszaru Speyside jest podstawowym składnikiem wszystkich szkockich whisky mieszanych.
