włoska, a właściwie sardyńska (bo w zasadzie tylko tu występuje) odmiana czerwonych winogron.
Jej pochodzenie nie jest jasne, ale wszystko wskazuje na to (a dziś niemal to pewne), że przybyła tu z Hiszpanii i jest krewną garnachy (albo po prostu nią jest). Pojawiła się na Sardynii około XIV wieku, w początkach hiszpańskiej dominacji na wyspie. Wkrótce stała się bardzo popularna i nawet dziś jej plantacje sięgają 20% tamtejszych upraw (ok. 12 tys. ha).
