Podobnie jak w Czechach, słowackie winiarstwo sytuuje się na północnej granicy opłacalności towarowej produkcji wina. Obszary winiarskie rozciągają się tu pasem o szerokości około 50–60 kilometrów i długości około 500 kilometrów wzdłuż całej południowej i południowo-zachodniej granicy kraju, łącząc się z winogradami w Czechach, Austrii i Węgrzech, z którymi kiedyś tworzyły jedną całość w ramach monarchii austrowęgierskiej. Klimat jest tu wybitnie kontynentalny, ze słabymi cieplejszymi wpływami z południa. Dwie białe odmiany: veltlínske zelené i rizling vlašský zajmują połowę miejscowych upraw.
Historia winiarstwa na ziemiach dzisiejszej Słowacji rozpoczęła się w czasach celtyckich, około X w. p. Ch. Z przełomu VII i VI wieku pochodzą noże do przycinania winogron i gliniany pojemnik na wino, wykopany na wzgórzu Molpír w okręgu Malé Karpaty. Od tamtych czasów winorośl uprawiano bez przerwy do XIII wieku, gdy tę dziedzinę rolnictwa zniszczył całkowicie tatarski najazd w 1241 roku. Przerwa trwała kilkadziesiąt lat, ale produkcja wina odrodziła się, a (węgierska wówczas) Bratysława stała się jednym z ważniejszych ośrodków obrotu winem w tej części Europy. Około XV–XVI wieku ustabilizowała się powierzchnia upraw na poziomie zbliżonym do dzisiejszego, choć odbudowa winnic po ataku filoksery trwała jeszcze do lat 70. po II wojnie światowej!
Słowackie winiarstwo ucierpiało bardzo mocno w związku z podziałem Czechosłowacji w 1993 roku. Z jednej strony gwałtownie spadł bezcłowy do tej pory eksport do Czech, z drugiej zaś urwany został bliższy kontakt z tamtejszym winiarstwem, które rozwija się szybciej. Efektem tego jest spadek powierzchni winnic – przed podziałem Czechosłowacji było ich około 26 tysięcy hektarów. Niemniej Czech i Słowacja są dziś wzajemnie najważniejszymi rynkami zbytu własnych win. Inną sprawą jest ciągły i właściwie niekończący się spór pomiędzy Słowacją i Węgrami o tokaj. Historycznie region tokajski jest rozciąga się na oba kraje, ale wino jest tak sławne, że trudno nawet o kontakty pomiędzy winiarzami po obu stronach granicy. Tokajskie wina i różnice prawne pomiędzy oboma państwami omawiamy w ramce poniżej.
Regiony i prawo winiarskie
Słowackie obszary winiarskie dla win jakościowych dzielą się na sześć regionów winiarskich. Są to Malokarpatská (Małokarpacki Region Winiarski), Južnoslovenská (Południowosłowacki Region Winiarski), Stredoslovenská (Środkowosłowacki Region Winiarski), Nitrianská (Nitrzański Region Winiarski) i Východoslovenská (Wschodniosłowacki Region Winiarski). Tokajská Vinohradnícka Oblasť (Tokajski Region Winiarski) traktuje się jako region wydzielony. Każdy z nich dzieli się na kilka okręgów, gmin oraz pojedyncze stanowiska winiarskie, parcele. Najwyżej cenione są wina jakościowe, na etykietach których podano najbardziej dokładne miejsce produkcji wina, tzn. gminę.
Słowackie prawo winiarskie jest zgodne z normami Unii Europejskiej. Jako główne kryterium klasyfikacyjne bierze ono za podstawę – podobnie jak w krajach sąsiednich (np. w Austrii) – ocenę dojrzałości winogron podczas zbioru (tzn. zawartość cukru w moszczu), a także ustalone miejsce produkcji, czyli apelację. Na tej podstawie wyróżnia się dwie podstawowe grupy win: wina stołowe (poprzednio Stolové víno, teraz określane jako Víno bez zemepisného označenia) oraz wina jakościowe (Akostné víno). Wina regionalne (odpowiednik Vins de pays) oznacza się jako Víno s chráneným zemepisným označením, a więc są to wina, na etykietach których wolno podawać rocznik, odmianę winogron i region produkcji.
Wśród win jakościowych wyróżnia się dwie grupy win: niższą stanowią wina jakościowe o kontrolowanym obszarze pochodzenia (Víno s chráneným zemepisaným označením) oraz wyższą, którą stanowią wina jakościowe o kontrolowanej nazwie pochodzenia (Víno s chráneným označením pôvodu). Określa się je również – na wzór austriacki – nowym terminem: Districtus Slovakia Controllatus (D.S.C.). Wina z tej grupy muszą posiadać jedną z 8 deklaracji typu, wyróżników: kabinetné, neskorý zber, výber z hrozna, bobuľový výber, hrozienkový výber, cibébový výber (lub botrytický výber), ľadový zber (lub l’adové víno, wino lodowe) lub slamové víno (wino słomkowe). Wina te określa się również tradycyjnymi terminami: Akostné víno s prívlastkom lub Výberové víno s prívlastkom.
