sposób przestrzennego formowania krzewów winorośli; z wysokiego na ok. 2 metry pnia wyrasta różnej długości ramię (lub dwa ramiona); latorośle prowadzi się rozpostarte poziomo lub ukośnie na rusztowaniach z drutu albo sztywnych konstrukcjach drewnianych, rzadziej metalowych, pod którymi zwisają grona.
Gęstość nasadzeń jest dosyć niska, od 700 do 4 tys. krzewów na hektar. Ten sposób prowadzenia winorośli jest popularny zwłaszcza na Półwyspie Apenińskim, chociaż obecnie odchodzi się od niego w nowych nasadzeniach. Wytworzyło się tam szereg tradycyjnych, lokalnych wariantów pergoli. W dolinach alpejskich, zwłaszcza na zboczach, stosowana jest pergolasposób przestrzennego formowania krzewów winorośli; z wys... trentina (południowotyrolskie – perglbau) z latoroślami rozpostartymi na drewnianych rusztowaniach pod kątem 20-30°. W Veneto powszechna jest pergola veronese, z krótkimi ramionami i latoroślami rozłożonymi horyzontalnie na drutach. W wielu regionach Włoch, a także w Argentynie, Chile i Portugalii (w regionie produkcji vinho verde) używa się formy pergoli zwanej tendone, gdzie latorośle rozpięte są poziomo na rusztowaniu, tworząc baldachim nad całą powierzchnią winnicy.
Jedyną zaletą pergoli jest możliwość uzyskania bardzo wysokich plonów (do 70 ton z ha i nawet do 50 kg winogron z jednego krzewu!). Jednak poważnym jej mankamentem jest gorsze dojrzewanie winogron (większa odległość od gruntu i zacienienie gron przez liście), a co za tym idzie – zwykle przeciętna jakość uzyskiwanego wina. Dzisiaj w winnicach produkcyjnych odchodzi się od stosowania pergoli na rzecz szpalerowych form prdowadzenia krzewów również z powodu pracochłonności takich upraw i trudności w zastosowaniu mechanizacji. Ten sposób prowadzenia winorośli jest jednak wciąż powszechnie stosowany na plantacjach winogron deserowych (np. masowo w Stanach Zjednoczonych), gdzie nie ma potrzeby uzyskania pełnej dojrzałości, a oddalone od ziemi winogrona są mniej narażone na gnicie i choroby grzybowe.
Historia. Pergola wywodzi się z rzymskiego zwyczaju rozpinania winorośli na żerdziach pomiędzy drzewami, a już w okresie starożytnym znano drewniane konstrukcje zbliżone do używanych obecnie. W średniowieczu pergola rozpowszechniła się zwłaszcza w najgęściej zaludnionych regionach śródziemnomorskich, gdzie koniecznością było bardzo racjonalne użytkowanie ziemi. Poza wysokim plonem umożliwia także wykorzystanie miejsca pomiędzy krzewami winorośli pod uprawę jarzyn i innych użytecznych roślin – we Włoszech i płn. Portugalii przy domach do dzisiaj spotyka się takie mieszane uprawy.
