Bułgaria rozważnie oceniona

14 października 2020

Tak niewiele wiemy o winach bułgarskich, że aż strach, choć należą one do tych, po które w końcu sięgamy najczęściej. Tak wynika ze statystyk i obserwacji, a nazwa „Sophia” jest znana chyba wszystkim, którzy kiedykolwiek korzystali z usług hipermarketu, czy też najbliższego sklepu monopolowego. To nas usypia, powoduje, że Sophia jest dla nas typowym winem dla tego całego słonecznego kraju. W dodatku winonapój uzyskiwany na drodze całkowitej lub częściowej fer... (...) to – dla „ułatwienia” nam wyboru – jest z reguły winem odmianowym, więc sięgając po kolejne chardonnayfrancuska odmian białych winogron, jedna z najbardziej rozp..., sauvignon blancjedna z najbardziej rozpowszechnionych na świecie białych ..., cabernety czy merlota, wydaje nam się złudnie, że wybieramy zupełnie typowe wino dla każdej z tych odmian. Trudno, takie są bzdurne realia. Ale podobnie jest na całym świecie, co nie zwalnia nas z domniemania, że historia jakiegoś winiarskiego kraju jest znacznie bardziej złożona.

Czytaj więcej o Bułgarii

Mimo że bułgarska ziemia, zamieszkiwana przez tysiąclecia przez różne ludy, jest jednym z najstarszych obszarów winiarskich świata o nieprzerwanej kulturze winiarskiej, nie doczekała się dotąd porządnego opracowania merytorycznego. Nawet w czasach Todora Żiwkowa była jednym z najbardziej innowacyjnych krajów winiarskich – już w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku zaczęto uprawiać tam na szerszą skalę odmiany międzynarodowe – cabernet sauvignonfrancuska, klasyczna, najbardziej rozpowszechniona i po..., chardonnay czy merlotMerlot to jedna z najbardziej znanych i rozpowszec.... Jeszcze zanim wina australijskie, czy chilijskie na dobre zapanowały na półkach zachodnich, głównie brytyjskich supermarketów, bułgarskie już tam były. Jeszcze w czasach komunistycznych zaproszono do Bułgarii Hugh Johnsona, by oceniał miejscowe wina, pomógł je sklasyfikować, czym położył podwaliny pod kolejne „kontroliany”, czyli miejscowe apelacje, z których miały pochodzić wina jakościowe.

Mimo że produkcją wina kierował powstały w roku 1947 krajowy monopolista Vinporm, a eksportem zajmowała się centrala Vinimpex interes się kręcił. Po upadku komunizmu i zwrocie winnic winogrodnikom, mali wytwórcy przestali sobie radzić. Powierzchnia winnic zmalała o przynajmniej jedną trzecią, a to co zostało i tak było niedoinwestowane. Z czasem zaczęli pojawiać się lokalni oraz ci z krajów winiarskich (choć niekoniecznie, bo także np. z Polski), ale ich wina pozostawały Bułgarom niemal nieznane, były przeznaczone głównie na eksport, ale już nie ten masowy, raczej trafiający do wybranych odbiorców zagranicznych.

A mimo to publikacji na temat win trzeba było szukać ze świeczką w ręku, i to raczej w publikacjach specjalistycznych. Sami w magazynie „Czas Wina” zamawialiśmy takie teksty u znanych nam bułgarskich specjalistów. Przełomem była pierwsza większa publikacja książkowa napisana przez wielką specjalistę od win bałkańskich Caroline Gilby MW pod tytułem The Wines of Bulgaria, Romania and Moldova, którą recenzowałem w zeszłym roku. Świetna rzecz, ale wina bułgarskie to tylko jej fragment. Poza tym, choć Gilby opisuje najbardziej znane miejscowe winiarnie, to ich nie wartościuje, a tym bardziej nie czyni tego w stosunku do poszczególnych win.

Dlatego tak cenny jest pierwszy niewielki przewodnik po bułgarskich winach KA&TA. Catalogue of Bulgarian Wine 2020, który właśnie się ukazał. Wydany po „partyzancku”, czyli przez same autorki, jest piękny i przejrzysty, w układzie i rozmiarze Johnsonowskiego Pocket Wine Book, jasno ocenia i punktuje w skali do pięciu gwiazdek wszystkie najbardziej godne uwagi wina bułgarskie. Napisały go dwie autorki, dziennikarki winiarskie, Tzveta Tanovska i Katia Iontcheva – obie to moje koleżanki z licznych konkursów winiarskich i pewnie dlatego też egzemplarz przewodnika tak szybko trafił w moje ręce. Brawo!

Jednego, czego mi brakuje w książce to choćby pobieżnej charakterystyki odmian winogron, tylko tych lokalnych oczywiście. Pamidpospolita czerwona, lokalna bułgarska odmiana winogron daj... (...), mavrudbałkańska odmiana winogron, uprawiana głównie w Bułgari... (...), melnik… Na moją uwagę, autorki odpowiedziały, że przecież wszystko jest w sieci, jest też w końcu „cegła” Jancis Robinson o szczepach całego świata. Dla mnie to jednak nie to samo – lokalne spojrzenie jest zawsze nieco inne i nie chodzi o kwestie systematyki, pochodzenia czy krzyżówek, ale proste praktyczne podejście do poszczególnych szczepów, tak jak choćby nasze babcie wiedziały, jakie odmiany jabłoni sadzą, gdzie i po co, i do czego będą się nadawały ich owoce.

W każdym razie, jeśli wybieramy się nad Złote Piaski, ta książeczka jest musem. W Bułgarii ciągle odwiedzamy wiele nadmorskich restauracji z długimi kartami win, warto więc mieć pod ręką taki przewodnik – nieduży wydatek, a radości z właściwego wyboru win mnóstwo!